IMUQRANEN N-TMURT
Rois numides
Occupation romaine
Occupation vandale
Occupation byzantine
Califat Omeyade
qui
succède aux 4 califes dit "el Rashidun"
Révolte berbère
(743 à
776) - L'Afrique du Nord s'enflamme sous la direction d'une révolte berbère
contre l'impôt et le rite sunnite des Omeyyades qui seraient responsables de
la mort de Ali ibn Abi Talib. Une armée berbère impose la défaite à deux
armées arabes omeyades (à Chlef et dans le Constantinois) venues d'Espagne et
de Damas. L'armée berbère se met en marche, et part de Béjaïa pour réformer
le monde islamique.
Dynastie Roustemide
Dynastie Fatimide
Dynastie Ziride
Dynastie Hammadide
Dynastie Almoravide
Dynastie Almohade
Dynastie Hafside
Dynastie Zyanide
Régence d'Alger
Colonisation française
République algérienne
|
USSAN DI TADDART OU JOURS DE VILLAGE KABYLE AS AGGI... timeghras@gmail.com
samedi 27 février 2010
LES ROIS DE LA BERBERIE ET SES PRESIDENTS
mardi 23 février 2010
LA VIE ERRANTE DE BLAID ATH ALI (HOMMAGE A DALLET ET DEGESELLE)
Le 12 mai 1950, dans le pavillon des
incurables d’un hopital d’Algerie, loin du pays natal tant aimé, un pauvre
Kabyle mourait de tuberculose. Personne n’en fut informé sauf celui à qui il
avait écrit:<< Quand vous recevrez un télégramme de la direction, c’est
que je serai mort.>>
YENNA YAS BLAID MESKINE:
YENNA YAS BLAID MESKINE:
ADRAR-IW
Ay
adrar igawawen,
Lekiar
g ismawen
A win
f ittru$ di l$erba
Sebhan
win i$ed ikelqen
Kra
bwin k yetakren
Yettkiq,
yeççedhik dima
Ss acu
tesєiv
yettarzen
Kra
d nuda$ kemlen
D uliw
dayem di oeroera…
Kecme$
tamdint mucaєen
Tin
yakw ibaєden
Zegre$
lebhur $er dinna
Ufi$
ikkamen aєlayen
D ezhu
d yedrimen
Lakin
urdecqi$ ara…
NNi$ -as: anda yella usawen?
Ay imeksawen
M att$ennin usli$ ara
Anda llan wid ikerzen
D akal d yed$a$en
Di lkifan ne$ di luva
Anda llan wid yemmuten
S ettliliw netlen
Mi $lin f ennif ttame$ra
Anda llan igerfiwen
Lbaz,ilef d wuccen
Anda telliv a lâba…
A tamurt ideflawen
Ay adrar igawawen
D win i$ed ikelqen
Ig b$an almi nenfa
S lekdeє neooan ihbiben
Semman a$ rewlen
D elwaldin yidsen nebva
A tamurt ideflawen
Atna wulawen
Fellam ar$an di ssehra
LMAL N TADDART OU LES PANTINS
D ass amenzu n tafsut,
kre$- ed tasebhit, enni$ ass ad afe$ igenni yetlef agu iw akken a d iziken itij
udem is.Atas aya uretnezri. $ile$, ctewa enni inesadda dayen,tezri. $ile$ dayen
anemager tafsut aneoouoeg,anefsu.Zi$en, akken syenna winna :
<< muqla$ si ettaq mazal tlam deg
igenni… »
Ayen iwala$ dayen if urebni$.iegenni yakw
d aberkan. Yamred wissen ansi. Vma$ adwali$ kra n tuccar eg itij ntant deg agu.Vma$
adwali$ tuccar enni tt aravent adarent agu enni akka bwakka i waken ad yao
amkan i yitij . wa lakin… astinid d
yennayer ne$ d furar, astinid d leqwareh ideg inella.
Igenni enni yesmekti iyid tagrest d wayen
nesεadda. Ismekti yid tlam iεaddan
$ef taddart,tagrest id ye$lin ye$ adrum nat umeslay. Tagrest ighudden ibardan,igsaqen
lembwared bwaman, ig celken tayett n wid akken igttruzun asalu. Nwi$,tussad
tefsut, tafsut ideg ajabran dayett nsen. Zi$ mazal idul usemmiv fella$.
Acelyav enni asemmav id yewten deg udem iw,yerrayi ar wexxam, yerrayi s ussan imenza n
tagrest ines adda.
Cfi$ bwdenn ed isemmaden, di taddart mazal l$aci tef$en yer lqev nezzit.
Lketra degsen tulawin. D nutenti igtef$en $er lakla,id ijeman aqqa, ig ettalin
tazemmur.d nutenti ig erwan lhif n tazla deffir uaqqa uzemmur,ama di luva, ama
deg wecruf.ttikemmict n yergazen ig ttruhun kan $er lakla.
Yebwas, uli$ed si lqad zik lhal. Akater nekfad tizemrin enni iyellan deg
ilmaten. Adda$ $er loama n taddrat ufi$en mustafa atirham rebbi-assagi yemmut-
neqqim nek yides, nebwid awal yef l$ella usegwas d wid yef$en att id hellin .
yenna yid : ad ini$ ass aggi
tzeglev azemur ay ahbib ? akka am nek da.
Enni$ as : alla, deg ilmaten ileqve$,kfi$ zik.azekka
n callah abrid $er tferka nniven.
Inna yid : twalav ayen iwala$ ne$ ala ?
Enni$ as :dacu it walav.
Inna yid :tezriv achal n yergazen igettruhun $er
ezzit ne$ alla ?
Enni$ as :dacu ad akini$ ? ad ini$ sekra nwin yesєan ezzit iruh attid yejma.iwakken ad ifak zik,w ad innejma si
lakla. asegwas a yernad ezarzur d iwiziw dacu kan ihagwas iyimanis.
Inna yid :qimed daggi yidi,atwalid ayen icban
tikerkas . dacu kan $urek ad
arzen ifaden ik.
Enni$ as : dacu awali$ ?
Yenna yid : qim, an ahseb achal n yergazen achal n
tilawin ar adyawin abrid n taddart si lakla.
Attewtev
agejdur ilmend n tilawin.
Teffe$ aken itt yenna. Mana ur ewite$ ara agejdur.
Tlam yebda ad i$elli,l$aci ttalined d igrawen
si lakla ,iqecwalen $ef izugar nsen.yarzaten id usammid, facil, aggu, laaz,arnan
ed ibibbi sufella. Yebda mustafa lahsab,yenna yid :keç ahseb irgazen nek ad hasba$ tulawin.
Netta ihetteb nek hettba$. Lmuhim,tagara
nufad abrid enni yefkad tlata w settin t tametut, arba yergazen.muhd akli,yidir,
ahcen,yahia.
Eni$ as :amek it walav ?
Yenna yid :at nan yakw $er at ennif. Fetllen ddiminu
jarrin lkarta. Llant tid ay leqvan. Asma teééev adezwiran s adhan n seksu d
usisen n tamtunt am muh afenyan.
Tagrest t kemmel abdrid is tebwid adfel,agris,i$imi deg wexxam. Ambbiwel
ikfa. Akken eqqaren ‘ « iwalad rebbi tilawin
ad stafunt. » da$en akken yeqqar ufellah yarwan aaggu « ameççim, anneç an eqqim, an efk i
yezgaren alim ».
Inscription à :
Articles (Atom)